W tradycyjnym podejściu nauczanie o finansach odrzucało tezę, że psychika danej jednostki może negatywnie wpływać na jej decyzje inwestycyjne. Przez ostatnie trzy dekady wiedza z obszaru finansów ewoluowała, bazując na następujących założeniach:

Ludzie podejmują racjonalne decyzje

W prognozowaniu przyszłości ludzie są bezstronni.
Bazując na założeniu, że ludzie działają w swoim najlepszym interesie, teoretycy zajmujący się finansami byli w stanie udostępnić inwestorom niezwykle skuteczne narzędzia.

Przykładowo, inwestorzy mogą wykorzystać nowoczesną teorię portfelową, by otrzymać najwyższy
możliwy zysk przy założeniu takiego poziomu ryzyka, jakie są w stanie podjąć. Modele wyceny (jak
CAPM — Capital Asset Pricing Model, APT — Arbitrage Pricing Theory czy wycena opcji) mogą pomóc w określeniu realnej wartości akcji i dostarczyć wiedzę na temat spodziewanego ryzyka i zwrotu
z inwestycji. Te użyteczne teorie bardzo często pojawiają się w opracowaniach dotyczących inwestowania.

Jednak z psychologicznego punktu widzenia od dawna wiadomo, że powyższe założenia są błędne.
Ludzie bardzo często zachowują się w sposób nieracjonalny, a w swych prognozach przyszłości popełniają łatwe do przewidzenia błędy.

Teoretycy nauk o finansach długo nie dopuszczali myśli, że decyzje ekonomiczne mogą być w sposób przewidywalny nieobiektywne. Pionierzy podejścia behawioralnego w naukach finansowych
uważani byli za heretyków. W ciągu ostatniej dekady pojawiło się jednak wiele przekonywających
dowodów na słuszność tezy, że psychika i emocje wpływają na decyzje ekonomiczne. Dziś pionierów
behawioryzmu w finansach nie nazywa się już heretykami, lecz wizjonerami. Mimo że kontrowersje
odnośnie do tego, jak, kiedy i dlaczego psychika wpływa na decyzje ekonomiczne, nie ustały, powszechnie uważa się, że przyznanie w 2002 roku Nagrody Nobla w dziedzinie ekonomii psychologowi Danielowi Kahnemanowi i zwolennikowi ekonomii eksperymentalnej Vernonowi Smithowi potwierdziło słuszność kierunku behawioralnego.

Finansiści dopuszczają już myśl, że inwestorzy

mogą działać nieracjonalnie i że dające się przewidywać błędy w prognozowaniu przyszłości mogą
wpływać na funkcjonowanie rynków. Jeszcze istotniejsze jest to, że błędy w ocenie wpływają na decyzje inwestorów, a co za tym idzie na ich stan posiadania. Nawet ci inwestorzy, którzy rozumieją
i potrafią wykorzystać nowoczesne narzędzia do inwestowania, mogą ponosić porażki, jeśli pozwolą
kontrolować swoje decyzje subiektywizmowi swojej psychiki.

Dzięki lekturze tej książki powinieneś:

Poznać wiele zjawisk natury psychicznej wpływających na proces decyzyjny.
Zrozumieć, w jaki sposób owe zjawiska wpływają na decyzje inwestycyjne.
Odkryć wpływ tych decyzji inwestycyjnych na zmniejszenie się Twojego stanu posiadania.
Nauczyć się sposobów ich rozpoznawania i unikania w swoich inwestycjach.

Dalsza część tego rozdziału ma za zadanie dowieść, że wspomniane problemy wynikające z naszej
psychiki nie są tylko wymysłem teoretyków. Argumenty będą dla Ciebie o wiele bardziej przekonywające, jeśli zdecydujesz się wziąć udział w dwóch przedstawionych niżej testach.

Powiedzmy sobie jasno —

inwestowanie nie jest sprawą prostą. Musisz podejmować decyzje na podstawie danych, które mogą okazać się niewłaściwe lub niedokładne. Dodatkowo musisz rozumieć posiadane informacje i efektywnie je interpretować. Niestety, prognozując przyszłość, ludzie bardzo
często popełniają łatwe do przewidzenia błędy.

Rozpatrzmy zestaw dziesięciu pytań przedstawionych w poniższej tabeli 1.12. Nawet, jeśli nie znasz dokładnych odpowiedzi na większość pytań, wpisz zakresy danych, w obrębie których według Ciebie mieści się prawidłowe rozwiązanie. Określ dolną i górną granicę przedziału, w którym Twoim zdaniem mieści się prawidłowa wartość, tak byś na mniej więcej 90% był pewny swoich odpowiedzi.

Nie ustanawiaj tego zakresu zbyt szeroko, by odpowiedź z pewnością znajdowała się w jego obrębie, ale także zbytnio go nie zawężaj.

Przy założeniu, że ustanowisz przedziały wartości,

kierując się powyższymi wskazówkami, należałoby się spodziewać, że udzielisz dziewięciu prawidłowych odpowiedzi na dziesięć. Więc spróbujmy.

Jeśli nie masz pojęcia, jak odpowiedzieć na którekolwiek z pytań, ustanów wystarczająco duży przedział wartości, tak aby prawdopodobieństwo udzielenia poprawnej odpowiedzi wynosiło około 90%. Jeśli uważasz, że znasz poprawną odpowiedź, zawęź odpowiednio przedział, byś był do niej przekonany
również w mniej więcej 90%. Sprawdźmy odpowiedzi. W kolejności wynoszą one: (1) 115 000 kilogramów, (2) 1513 r., (3) 191 krajów, (4) 16 967 kilometrów, (5) 206 kości, (6) 8,3 miliona, (7) 18 milionów, (8) 6440 kilometrów, (9) 1680 kilometrów na godzinę, (10) 9,5 miliona.

Większość ludzi myli się w co najmniej pięciu przypadkach

Jeśli jednak ustanawiałeś przedziały wartości z 90% prawdopodobieństwem, to teoretycznie powinieneś pomylić się tylko raz. Powodem takich wyników jest to, że jesteś zbyt pewny słuszności swoich odpowiedzi, nawet jeśli nie masz zielonego pojęcia o przedmiocie, którego dotyczy pytanie. Nie pomaga także wiedza z zakresu rachunku prawdopodobieństwa. Większość profesorów nauk finansowych popełniało w tego typu testach pięć lub więcej pomyłek.

Przeprowadzone doświadczenie dowodzi,

że ludzie mają generalny problem z oceną precyzji swojej wiedzy. Skoro masz już świadomość istnienia tego rodzaju problemów, Twoje szanse na popraw w tej kwestii rosną. Ponieważ książka ta łączy sferę psychologii z naukami ekonomicznymi, rozważmy poniższy przypadek.

W 1896 roku indeks Dow Jones Industrial Average(DJIA) plasował się na poziomie 40 punktów.
W końcu roku 1998 DJIA osiągnął pułap 9181 punktów. Wskaźnik Dow Jones jest średnią ważoną poziomu cen. Dywidend nie bierze się pod uwagę w kalkulacji wartości indeksu. Jaki poziom
osiągnąłby indeks DJIA w końcu roku 1998, jeśli dywidendy byłyby rokrocznie reinwestowane?

Ustal zakres Twoich odpowiedzi w analogiczny sposób jak w tabeli 1.1, tak abyś był w 90% przekonany, że znajdzie się w nim prawidłowa odpowiedź.

Skoro przedział odpowiedzi określiłeś z 90% prawdopodobieństwem, to teoretycznie rzecz biorąc, powinieneś prawidłowo odpowiedzieć na postawione pytanie. Chcesz poznać odpowiedź? Otóż
jeśli dywidendy byłyby reinwestowane i wliczane w indeks DJIA, to na koniec roku 1998 jego wartość wyniosłaby 652 230 punktów3

Zaskoczony?
Większość osób biorących udział w zadaniu była zaskoczona wartością indeksu. Zadziwiające jest
to, że większość ludzi świadomych zbyt wąskiego ustanawiania zakresu możliwych odpowiedzi i nawet osobiście doświadczonych podobnymi wpadkami ciągle popełnia te same błędy.

Przedstawiony tu przykład uwidacznia jeszcze jeden aspekt psychologii inwestowania, a mianowicie efekt zakotwiczania. Czytając wyżej przytoczone pytanie, skupiłeś się na wartości
indeksu DJIA na poziomie 9181; zakotwiczyłeś swoje myśli na wartości 9181. Poszukując odpowiedzi na zadane pytanie, zapewne rozpocząłeś kalkulacje od poziomu 9181, a potem próbowałeś oszacować, jaką wartość dodać, aby uwzględnić dywidendy w indeksie. Inwestorzy zakotwiczają swoje myślenie na
sumie, po jakiej zakupili papiery wartościowe, oraz ich najwyższej cenie w ostatnim okresie.

Tradycyjnie nauczanie finansów odrzucało ideę, że psychika człowieka może negatywnie wpływać na jego decyzje inwestycyjne. W ciągu ostatnich trzech dekad ekspertyzy finansowe rozwinęły się w oparciu o następujące założenia:

Osoby podejmują racjonalne decyzje.
Ludzie są bezstronni w przewidywaniu przyszłości.
Zakładając, że ludzie działają we własnym interesie, teoretycy finansów byli w stanie zapewnić inwestorom bardzo potężne narzędzia.

Na przykład inwestorzy mogą wykorzystać nowoczesną teorię portfela, aby uzyskać najwyższy możliwy zwrot, biorąc pod uwagę ryzyko, które są skłonni podjąć. Modele cenowe, takie jak CAPM – Capital Asset Pricing Model, APT – Arbitrage Pricing Theory lub wycena opcji mogą pomóc w ustaleniu prawdziwej wartości akcji i dostarczy informacji o oczekiwanym ryzyku i zwrotach z zainwestowanego kapitału. Te użyteczne teorie pojawiają się bardzo często w badaniach inwestycyjnych.

Z psychologicznego punktu widzenia wiadomo jednak że powyższe założenia są błędne.
Ludzie bardzo często zachowują się irracjonalnie i popełniają przewidywalne błędy w przewidywaniu przyszłości. Teoretycy finansowi od dawna sprzeciwiają się pomysłowi, że decyzje ekonomiczne mogą być przewidywalnie stronnicze. Pionierów behawioralnego modelu ekonomii uważano za heretyków. Jednak w ostatniej dekadzie zgromadzono wiele przekonujących dowodów na to, że rozsądek i emocje wpływają na decyzje finansowe.

Dziś pionierów behawioryzmu w finansach nie nazywa się już heretykami, ale wizjonerami. Chociaż kontrowersje dotyczące tego, jak, kiedy i dlaczego psychika wpływa na decyzje ekonomiczne, nie ustały, powszechnie uważa się, że przyznanie Nagrody Nobla w dziedzinie ekonomii psychologowi
Danielowi Kahnemanowi i prawnikowi od ekonomii eksperymentalnej Vernonowi Smithowi w 2002 r. potwierdziło, że . .
Finansiści już zdają sobie sprawę, że inwestorzy mogą zachowywać się irracjonalnie, a przewidywalne błędy w przewidywaniu przyszłości mogą wpływać na wyniki rynku. Co ważniejsze, błędy wyceny wpływają na decyzje inwestorów, a tym samym na ich stan posiadania. Nawet ci inwestorzy, którzy rozumieją i wiedzą, jak korzystać z nowoczesnych narzędzi inwestycyjnych, mogą ponieść porażkę, jeśli pozwolą, aby ich decyzje kierowała subiektywizmem swojej psychiki.

Czytając tę ​​książkę, dowiesz się:
Dowiesz się o wielu zjawiskach psychologicznych, które wpływają na proces podejmowania decyzji.
Zrozumienie, jak te zjawiska wpływają na decyzje inwestycyjne.

Dowiedz się więcej o wpływie tych decyzji inwestycyjnych na zmniejszenie posiadanych udziałów.
Naucz się je rozpoznawać i unikać w swoich inwestycjach.

Celem reszty tego rozdziału jest wykazanie, że wyżej wymienione problemy wynikające z naszej psychiki nie są tylko wymysłem teoretyków. Argumenty będą dla Ciebie znacznie bardziej przekonujące, jeśli zdecydujesz się wziąć udział w dwóch testach przedstawionych poniżej.

Postawmy sprawę jasno – inwestowanie nie jest łatwe. Musisz podejmować decyzje na podstawie informacji, które mogą okazać się niedokładne lub niedokładne. Ponadto musisz rozumieć otrzymywane informacje i skutecznie je interpretować. Niestety ludzie bardzo często popełniają przewidywalne błędy w przewidywaniu przyszłości.